
Układ urbanistyczny ukształtowanego w dwudziestoleciu międzywojennym śródmieścia Gdyni został uznany rozporządzeniem prezydenta RP Bronisław Komorowski za Pomnik Historii. Wpis obejmuje obszar około 88 hektarów położnych między Dworcem Głównym PKP a morzem.
Na listę Pomników Historii wpisywane są najważniejsze zabytki Polski o szczególnej wartości dla kultury. Spis ten funkcjonuje od 1994 r. Śródmieście Gdyni jest 60. pozycją umieszczoną na liście.
W opublikowanym 16 marca br. rozporządzeniu prezydenta RP napisano, że centrum Gdyni uznano za Pomnik Historii ze względu na "wartości historyczne, artystyczne i naukowe, materialne i niematerialne, unikatowego układu urbanistycznego powstałego na styku miasta z morzem". Dodano też, że układ ten jest "wybitnym osiągnięciem polskiego modernizmu, a ze względu na jego szczególną rolę w rozwoju kraju i budowie polskiej tożsamości po odzyskaniu niepodległości, uchodzi za symbol II Rzeczypospolitej".
W czwartek na konferencji prasowej przedstawiciele gdyńskiego magistratu poinformowali, że obszar objęty wpisem liczy ok. 88 hektarów. Teren ten ma kształt nieregularnego krzyża, którego poprzeczne ramię sięga od Dworca Głównego PKP po Skwer Kościuszki i obejmuje pas biegnący wzdłuż ulic 10 Lutego i Starowiejskiej. Z kolei pionowa oś obejmuje pas ciągnący się po obu stronach ulicy Świętojańskiej.
Jak powiedział PAP gdyński konserwator zabytków Robert Hirsch, na wspomnianym obszarze znajduje się ponad 20 budynków, które zostały odrębnymi wpisami umieszczone na liście zabytków. - Są wśród nich zarówno budynki mieszkalne, jak i budynki użyteczności publicznej, w tym dworzec czy sąd. Większość z tych obiektów, to budynki modernistyczne, ale są wśród nich także obiekty - jak choćby Domek Abrahama czy dom wójta Radtkego, które powstały w czasie, gdy Gdynia nie była jeszcze miastem - powiedział PAP Hirsch.
Wiceprezydent Gdyni Marek Stępa poinformował, że centrum Gdyni jest najmłodszym "zespołem miejskim" uznanym za Pomnik Historii.
Stępa przypomniał, że starania o wpisanie układu urbanistycznego gdyńskiego śródmieścia na listę Pomników Historii trwały od 2005 r. Wyjaśnił, że pierwszym krokiem było wpisanie w 2007 r. tego obszaru do wojewódzkiego rejestru zabytków. W 2012 r. złożony został wniosek do Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie. Hirsch przyznał, że gdy w 2013 r. NID przysłał swoją komisję, ta z rezerwą podchodziła do celowości wniosku, jednak w miarę poznawania gdyńskiego centrum zmieniała nastawienie i wydała pozytywną rekomendację.
Hirsch powiedział PAP, że uznanie układu urbanistycznego Centrum Gdyni za Pomnik Historii nie wiąże się z dodatkowymi narzędziami służącymi ochronie zabytkowej przestrzeni. "Tą daje już wpis do rejestru zabytków. Pomnik Historii to tytuł prestiżowy, coś w rodzaju nadania tytułu szlacheckiego" - powiedział PAP Hirsch. Wiceprezydent Stępa dodał, że z doświadczeń gospodarzy obiektów wcześniej uhonorowanych wyróżnieniem wynika, że tytuł Pomnik Historii wpływa na ożywienie turystyki.
Prezes Zarządu, Projektant BULANDA MUCHA Architekci
Współwłaściciel BULANDA MUCHA Architekci
Właściciel UGO architecture
Prezes, Generalny Projektant AGG – Architekci Grupa Grabowski Sp. z o.o.
Wiceprezes, Generalny Projektant AGG – Architekci Grupa Grabowski Sp. z o.o.
Prezes Atelier Loegler Architekci Sp. z o.o.