Betonowe drzewa i pnie upamiętniają ofiary II Wojny Światowej. Niezwykły monument w Lesie Szpęgawskim

Architekt Katarzyna Ephraim na stałe mieszka w Niderlandach (pracowała m.in. przy projekcie Shenzhen Terraces MVRDV). W ubiegłym roku stworzyła jednak w Polsce wyjątkowy projekt: Monument pamięci II Wojny Światowej, który stanął na terenie Cmentarza Wojennego w Lesie Szpęgawskim. Monument składa się ze 150 elementów: 117 drzew i 33 pni wykonanych z betonu architektonicznego. Jako metody projektowej użyto skryptu.

Teren projektu – Cmentarz w Lesie Szpęgawskim – to miejsce pamięci, w którym znajdują się 32 masowe groby. Las Szpęgawski położony jest między Starogardem Gdańskim a Tczewem. Niedługo po wybuchu II wojny światowej, w okresie od września 1939 r. do stycznia 1940 r., doszło na jego terenie do serii masowych egzekucji. Szacuje się, że zamordowano wówczas od 5 do 7 tys. osób. Dotychczasowe badania pozwoliły określić tożsamość niespełna 2,5 tys. ofiar.

W centralnej części cmentarza usytuowano wieloelementowy monument poświęcony pamięci osób zamordowanych na terenie Lasu Szpęgawskiego. Przed monumentem pozostawiono otwartą przestrzeń, która umożliwia organizację uroczystości upamiętniających historię tego miejsca. W celu wyeksponowania pomnika wybudowano prowadzące do niego szerokie schody. Wzdłuż ścieżek wiodących do grobów rozmieszczono tablice informacyjne z opisami zdarzeń związanych z Lasem Szpęgawskim.

Monument składa się ze 150 elementów: 117 drzew i 33 pni, które nachodzą na siebie i sprawiają wrażenie, że kiedyś stanowiły jedną całość – symbolizuje to polskie społeczeństwo, uformowane na nowo w wyniku tragicznych wydarzeń wojennych. Na słojach 32 pni wygrawerowano w czarnym granicie nazwiska ok. 2,5 tys. zidentyfikowanych ofiar mordów na terenie Lasu Szpęgawskiego. Jeden pień zadedykowano ofiarom nieznanym.

„Drzewa” to betonowe słupy, które zwężają się ku górze, o średnicy od 30 do 50 cm przy podstawie i wysokości 6 m, natomiast „pnie” – 60-centymetrowe ścięte stożki o średnicach 55 i 60 cm.

Aby uzyskać efekt nieregularności lasu i jednocześnie zachować kontrolę nad rozmieszczeniem elementów – co zapewni dogodne poruszanie się po monumencie osobom z niepełnosprawnościami – użyto skryptu jako metody projektowej.

 „Drzewa” i „pnie” są wykonane z betonu architektonicznego w kolorze jasnoszarym. Naturalna porowata faktura tego materiału stanowi część założenia projektowego przez nawiązanie do prawdziwej kory drzew. Wewnętrzna nawierzchnia monumentu została wykonana z nieregularnych płyt granitowych, również w kolorze jasnoszarym. W schodach, które prowadzą do pomnika, zastosowano podstopnie wykonane ze stali corten.

Podobał się artykuł? Podziel się!