Fabryka na warszawskiej Woli trafiła do rejestru zabytków

Do rejestru zabytków wpisano budynek dawnej Pierwszej Polskiej Wytwórni Łańcuchów Rolkowych Stanisława Kubiaka, wzniesiony w 1923 roku, położony w Warszawie przy ul. Hrubieszowskiej 9.

Stanisław Kubiak Pierwszą Polską Wytwórnię Łańcuchów Rolkowych założył w 1920 r. przy ul. Elektoralnej 30. Trzy lata później siedziba firmy została przeniesiona do nowo wybudowanego obiektu przy ul. Hrubieszowskiej 9. Początkowo w fabryce zatrudnionych było ok. 30 pracowników, wytwarzając wszelkiego rodzaju typy łańcuchów przegubowych typu Gall’a do dźwigów, przeciągarek i do napędu wszelkich maszyn; koła łańcuchowe itp. Wytwórnia reklamowała się często w lokalnej i ogólnopolskiej prasie zamieszczając w niej winiety reklamowe, informujące m.in. iż jest ”jedyną w kraju specjalną fabryką, która skutecznie konkuruje z zagranicznemi wyrobami, które uznane zostały za równujące z najlepszymi wyrobami zagranicznemi”, zaś „Fabrykaty, dziś już znacznie ulepszone, dorównują angielskim i amerykańskim, a przewyższają niemieckie” (Rzeczpospolita Nr 194, lipiec 1923 r.). Podczas okupacji niemieckiej fabryka nieprzerwalnie prowadziła swą działalność. Mimo toczących się nieopodal fabryki walk o barykadę podczas Powstania Warszawskiego, wytwórnia przetrwała działania wojenne bez większych zniszczeń, z tego względu mogła po wojnie szybko wznowić produkcję. Po 1945 r. pierwszym użytkownikiem budynku była Spółdzielnia Pracy – Zakłady Metalowe „Rolmet”, której profil produkcji był identyczny przedwojenny. W 1951 r. dokonano remontu budynku (głównie w obrębie partii dachu oraz wypalonego podczas wojny pomieszczenia na parterze), zaś w 1963 r. powstał projekt portierni – dobudowany od str. zachodniej budynku. Firmę „Rolmet” w 1973 r. przejęły Zakłady Metalowe „Komet” kontynuując dotychczasową produkcję łańcuchów oraz wkrętaki, klucze nasadowe i odkuwki. Obiekt w 1984 r. przejęła prywatna firma – Zakłady Elektromechaniczne/Elektro-medyczne „Ridan” produkująca przyrządy medyczne i rehabilitacyjne. Od 2007 r. obiekt pozostaje nieużytkowany - informuje Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie.

Budynek jest cennym przykładem obiektu przemysłowego o niewielkiej skali wzniesionego w formach charakterystycznych dla utylitarnego budownictwa ceglanego dwudziestolecia międzywojennego. Obiekt posiada wartość historyczną jako świadectwo rozwoju przemysłu na terenie Woli w dwudziestoleciu międzywojennym oraz dokument rosnącego zapotrzebowania na produkcję specjalistycznych łańcuchów przegubowych do urządzeń technicznych. Fabryka przy ul. Hrubieszowskiej 9 wiąże się z postacią Stanisława Kubiaka oraz działalnością prowadzonej przez niego od 1920 r. Pierwszej Polskiej Wytwórni Łańcuchów Rolkowych. Budynek jest również świadkiem działań wojennych, w tym obrony pobliskiej barykady powstańczej w 1944 r. Zachowany bez większych uszkodzeń i zmian budynek wytwórni łańcuchów rolkowych wykorzystywany był w latach powojennych zgodnie z przeznaczeniem, co przyczyniło się do zachowania przemysłowego charakteru obiektu. Budynek – w swej oryginalnej formie – stanowi także materialny ślad tworzący obecnie historyczny krajobraz dzielnicy, świadczący o jej dawnej tożsamości.

Podobał się artykuł? Podziel się!