×
Subskrybuj newsletter
propertydesign.pl
propertydesign.pl
Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.
Zrównoważony rozwój i ekologia, 15-minutowe miasta, inkluzywna architektura wrażliwa społecznie, hotele jak domy z wielofunkcyjnymi pokojami - to niektóre z najistotniejszych trendów w architekturze i designie minionego roku. Zidentyfikowaliśmy ich dziesięć! A więcej będziemy o nich rozmawiać podczas 4 Design Days w Katowicach (27-30 stycznia, www.4dd.pl).
Trendy w architekturze i designie minionego roku w znacznej mierze korespondują z ideami Nowego Europejskiego Bauhausu. Wartości takie jak zrównoważony rozwój czy projektowanie inkluzywne były podnoszone i włączane w projekty architektów w Polsce i na świecie od pewnego już czasu, a NEB uwypuklił i podkreślił jeszcze większą potrzebę ich rozwijania. Drugim istotnym czynnikiem była i jest oczywiście pandemia koronawirusa, która zmieniając nasz styl życia, wpływa również na trendy w projektowaniu.
Rok 2021 upłynął pod znakiem Nowego Europejskiego Bauhausu – na razie wciąż w formie bardziej teoretycznej aniżeli praktycznej, jednak o inicjatywie rozmawiało się dużo, wyłonieni zostali także zwycięzcy pierwszego interdyscyplinarnego konkursu z cyklu "Nowy Europejski Bauhaus".
Inicjatywa ma jednoczyć różne środowiska z ambicją przemodelowania naszego sposobu życia w przyszłości. Wśród głównych obszarów, na jakich się skupia są związki człowieka z naturą, zrównoważony rozwój i ochrona środowiska, tworzenie miejsc, które łączyłyby ludzi i dawały im poczucie wspólnoty, a także szczególna opieka, jaką objąć należy osoby wykluczone, starsze czy z niepełnosprawnościami. Wartości, na jakich opiera się idea Nowego Zrównoważonego Bauhausu mają odzwierciedlenie w tendencjach architektonicznych, jakie obserwujemy już od pewnego czasu, a które pod wpływem inicjatywy UE zyskają zapewne jeszcze bardziej na popularności.
Rok 2021, podobnie jak go poprzedzający, upłynął pod znakiem pandemii koronawirusa. Wpływ COVID-19 pozostaje widoczny również w architekturze i designie, jednak przejawia się nieco inaczej niż w roku ubiegłym. Oswoiwszy się już nieco z pandemią, architekci i designerzy zaczęli tworzyć projekty, które – choć reagują na pandemiczną rzeczywistość – wykorzystują do tego dostępne rozwiązania. Podczas, gdy w roku 2020 świat designu przeżywał szturm różnego rodzaju koncepcji i technologii, mających pomóc światu uporać się z pandemią, takich jak nakładki na klamki, przegrody do przestrzeni publicznych, innowacyjne oczyszczaczy powietrza zakładanych na twarz czy wykładzin z nadrukami wyznaczającymi dystans społeczny, rok 2021 był pod tym względem bardziej… pragmatyczny.
Sektor budowlany w Europie w znacznym stopniu przyczynia się do niekorzystnych zmian klimatu, odpowiadając za ok. 40 proc. zużycia energii i emisję szkodliwych gazów do atmosfery. Nic zatem dziwnego, że tematyka zrównoważonego rozwoju, cyrkularnej architektury i ekologii towarzyszy nieprzerwanie architekturze. Nie bez znaczenia są również regulacje środowiskowe, a także koszty operacyjne powstających budynków (zwłaszcza w kontekście rosnących cen energii).
Co zmieniło się w 2021 roku? Przede wszystkim bardziej niż kiedykolwiek wcześniej zdaliśmy sobie sprawę z tego, że ekologia w projektowaniu nie jest już wartością dodaną projektu, ale wymogiem, koniecznością. W roku 2021 przybyło kolejnych budynków, które mogą pochwalić się eko-certyfikatami na wysokim poziomie, jak Excellent czy nawet Outstanding w systemie BREEAM. Do biur czy hoteli dołączają też coraz częściej osiedla mieszkaniowe.
Nacisk na zrównoważony rozwój i ekologię przejawia się nie tylko w dbałości o efektywność energetyczną budynków, poprzez wyposażanie ich w instalacje takie jak fotowoltaika, pompy ciepła czy systemy zarządzające budynkiem, które ułatwiają optymalizację wykorzystania energii. Coraz częściej spotkać możemy również obiekty z zielonymi dachami czy wyposażone w systemy odzysku wody deszczowej. Ale to nie wszystko. Deweloperzy ograniczają emisję dwutlenku węgla do atmosfery również poprzez wybór takich materiałów budowlanych, które na przykład można poddać recyklingowi. Zasilanie samej budowy zieloną energią również staje się coraz powszechniejsze.
Żaden inny rodzaj budynków nie cieszył się taką popularnością w 2021 roku jak obiekty mixed-use. Do trwających już w całej Polsce inwestycji wielofunkcyjnych, jak łódzka Fuzja spod kreski Medusa Group czy zakończonych projektów, jak Browary Warszawskie szkicu JEMS Architekci (obie inwestycje realizowane przez Echo Investment, który silnie inwestuje w miastotwórcze projekty) dołączały nowe. Wśród nich chociażby spektakularny projekt Quorum we Wrocławiu od Cavatina Holding, będący największym projektem mixed-use na Dolnym Śląsku czy planowany projekt BPI Real Estate Poland i Revive na poznańskim Łazarzu, za którego architekturę odpowiada pracownia SUD Architekt Polska.
O popularności obiektów mixed-use świadczy również rozpoczynający się trend poszerzania o dodatkowe funkcje galerii handlowych, które z obiektów czysto retailowych stawać się będą obiektami wielofunkcyjnymi. Za przykład mogą posłużyć plany spółki Atrium, która zapowiedziała dodawanie do swoich nieruchomości funkcji takich, jak biura czy mieszkania, czyniąc z nich wielofunkcyjne centra dzielnicowe.
Architektura typu mixed-use, łącząca wiele funkcji w jednej przestrzeni wpisuje się w szerszy trend, jakim są 15-minutowe miasta. Koncepcję 15-minutowego miasta jako pierwszy opracował naukowiec Carlos Moreno, a u jej podstaw leży idea według której mieszkańcy miast mają mieć "wszystko w zasięgu ręki". Innymi słowy, miejsca pracy, edukacja, rozrywka czy punkty handlowe nie powinny znajdować się w odległości dalszej niż 15-minutowa droga od miejsca zamieszkania. Tym samym, koncepcja stoi w opozycji do klasycznej wizji miasta modernistycznego, gdzie tkanka miejska podzielona jest na dzielnice do pracy czy dzielnice do życia.
Idea zyskała szczególnie na popularności w czasie pandemii koronawirusa, kiedy życie w miastach przeniosło się na poziom lokalny, a wszyscy unikaliśmy długich podróży komunikacją miejską. Wydaje się, że pomysł zostanie z nami na dłużej, z uwagi na rolę, jaką może odegrać w kształtowaniu lokalnych społeczności, przywróceniu życia do tych rejonów miast, w których po 18 pustkami straszą biurowce czy – wreszcie – na ograniczeniu przemieszczania się w mieście na długich dystansach i wynikającej z tego mniejszej emisji spalin.
Jednym z założeniem Nowego Europejskiego Bauhaus jest objęcie szczególną opieką osoby wykluczone. Architekci i architektura mogą w tym temacie zrobić wiele i już wiele robią. Obok certyfikatów świadczących o ekologiczności budynku, coraz częściej możemy natknąć się na informację, że obiektowi został nadany również certyfikat „Obiekt bez barier”, przyznawany przez Fundację Integracja.
W roku 2021 takim certyfikatem pochwaliły się między innymi budynki kompleksu The Warsaw HUB w Warszawie, zrealizowane przez Ghelamco i zaprojektowane przez pracownię AMC Chołdzyński. O tytuł świadczący o dostępności architektonicznej obiektu, którego zdobycie wiąże się z długim, szczegółowym procesem certyfikacji ubiega się również 140-metrowy warszawski wieżowiec Generation Park Y od Skanska (proj. JEMS) czy realizowany przez Torus w Gdańsku biurowiec Punkt spod kreski APA Wojciechowski.
W grudniu rozstrzygnięty został konkurs na projekt Centrum Aktywności Międzypokoleniowej na warszawskim Wawrze. BDR Architekci stworzyli projekt miejsca, które ma łączyć żłobek, dom dziennego pobytu dla seniorów i ośrodek wsparcia dla osób z niepełnosprawnością intelektualną i autyzmem. Podobny obiekt, mający na celu wspomaganie integracji różnych grup społecznych i pokoleń powstanie na warszawskiej Ochocie. We wrześniu tego roku miasto podpisało umowę na realizację Centrum Aktywności Międzypokoleniowej spod kreski xystudio.
Pozostając przy projektach xystudio, warto również wspomnieć zaprojektowany przez nich Dom dla Bezdomnych w Jankowicach, który - choć oddany do użytku już w 2019 roku - w roku 2021 znalazł się na liście polskich projektów nominowanych do najważniejszej nagrody architektonicznej w Europie, EUMies Award.
Zwrócenie się świata architektury i nieruchomości w kierunku problemu wykluczenia społecznego widoczne jest również w opracowanych jeszcze w 2020 roku nowym standardzie BREEAM, który uwzględnia również m.in. wpływ budynku na otoczenie społeczne. W listopadzie br. poznański kompleks Malta Office Park stał się pierwszym na świecie zespołem biurowym certyfikowanym według nowego standardu.
Kolejny wyraźnie widoczny trend związany jest bezpośrednio z problemem zagęszczających się miast i braku nowych terenów pod budowę. Są to wszelkiego rodzaju renowacje, rewitalizacje i przede wszystkim rekultywacje zaniedbanych budynków i terenów. W roku 2021 wystartowała rewitalizacja łódzkiej Wigencji, ATC zapowiedział projekt City Port we Wrocławiu, który odmieni oblicze zaniedbanych terenów Portu Miejskiego, a we wrześniu Nhood Polska rozpoczął prace oczyszczania gleby na terenie dawnej zajezdni trolejbusowej i autobusowej w Piasecznie, gdzie powstanie wielofunkcyjna inwestycja projektu Grupy 5 i MAU.
Pełną parą idą prace na budowie Palio Office Park, gdzie Cavatina Holding rewitalizuje poprzemysłową dzielnicę Gdańska, trwa rewitalizacja historycznych terenów praskiej Bohemy Praga, realizowana przez Okam i zaprojektowana przez Grupę 5, w budynku dawnego wydziału Farmacji Akademii Medycznej we Wrocławiu powstaje biurowiec projektu Zbigniewa Maćkowa, z kolei Echo Investment realizuje wspominaną już Fuzję w Łodzi na terenach po dawnej fabryce Karola Scheiblera. A to tylko niektóre z przykładów obrazujących siłę trendu na renowacje i rewitalizacje – które są nie tyle modne, co po prostu konieczne przy szybkości zaludniania się miast.
Na świecie w technologii drewnianej budowane są nie tylko wolnostojące domy i osiedla domów, ale także wielopiętrowe obiekty wysokościowe. W sierpniu pisaliśmy o projekcie wieżowca, który ma stanąć w Szwajcarii i mieć 28 kondygnacji i 80 metrów wysokości. W Polsce na swoim koncie projekty drewnianych biurowców ma chociażby pracownia APA Wojciechowski (biurowce w Gdańsku i Wieliczce).
Póki co jednak wszelkie inicjatywy o wysokości powyżej 12 m uniemożliwiają przepisy. Być może z czasem się tym zmieni, również dzięki działaniom podejmowanym w 2021 roku. W październiku na przykład, odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Przemysłu Drzewnego i Budownictwa Drewnianego, gdzie eksperci z branży postulowali o zmiany w polskim prawie, które ma nienadążać za dostępnymi na rynku technologiami.
O rosnącej popularności budownictwa drewnianego świadczyć mogą również coraz chętniej budowane w naszym kraju osiedla domów drewnianych, jak np. powstałe niedawno Domy na Pszennej w Łodzi czy budowane w Środzie Śląskiej według projektu Chmielewski+Partners Miasteczko Winna Góra. Z kolei nowopowstała na rynku spółka MOD21 zapowiada budowę dużych obiektów modułowych z drewna, takich jak hotele czy biurowce.
Pandemia COVID-19 stała się motorem zmian w projektowaniu biur w Polsce. W krótkim czasie firmy zostały zmuszone do "przepracowania" masowego przejścia na pracę zdalną, częściowych powrotów do biur w tzw. nowej normalności oraz wypracowania różnych modeli pracy hybrydowej. To wszystko zaowocowało zmienionym podejściem do przestrzeni biurowej.
Na pierwszy plan wysunęły się kwestie bezpieczeństwa i well-beingu pracowników. Do łask wróciła koncepcja desk-sharingu, wpisująca się w modną ideę współdzielenia, ale też - po prostu - będąca odpowiedzią na coraz popularniejszą pracę hybrydową.
Pandemia dała także początek idei agoryzacji przestrzeni biurowej, która w nowej wersji ma być przede wszystkim miejscem spotkań i służbowych eventów. Biura zaprojektowane w myśl tej zasady to miejsca o nieco kawiarnianym klimacie, zachęcające do półoficjalnych rozmów i wymiany myśli.
Pandemia zmieniła nie tylko nasze biura, ale również wnętrza hoteli, zwłaszcza dużych obiektów. Podczas kiedy przed pandemią ogromny nacisk kładziono na projekt atrakcyjnych przestrzeni wspólnych - chociaż teraz wciąż są one bardzo ważne - w porównaniu do czasów pre-COVID, urosła ranga pokoju hotelowego. Stając się bardziej "ludzkie", pokoje hotelowe przestały być wyłącznie noclegowniami dla odwiedzających je podróżnych, stały się wielofunkcyjne.
Jak podkreślała w wywiadzie dla PropertyDesign.pl, Magdalena Federowicz-Boule, Tremend, projektując pokoje architekci zwracają uwagę na takie przestrzenie jak kącik do pracy, kącik do relaksu, a nawet drabinka do gimnastyki. Hotel niczym dom (do tego dostosowany do home-office) to trend wyraźnie dający się zauważyć również przy projektach hoteli typu residence, gdzie pojawią sie na przykład aneksy kuchenne w pokojach.
Smartyzacja przestrzeni do życia i pracy postępowała również przez pandemią, ale to COVID-19 okazał się akceleratorem wielu technologicznych zmian w architekturze, designie i nieruchomościach. Zauważalne jest to zwłaszcza w biurowcach, w których dosyć szybko pojawiły się smart-rozwiązania, mające zapewnić bezpieczeństwo najemcom.
Aplikacje umożliwiające rezerwację sali konferencyjnej, biurka, miejsca na parkingu czy też po prostu bezkontaktowe wejście na teren budynku istniały i były wdrażane już przed pandemią, jednak to w ciągu ostatnich dwóch lat stały się powszechne w wielu biurowcach. Inteligentne technologie mają również zastosowanie w celu optymalizacji zużycia energii i mediów w budynku, a systemy BMS stają się standardem w nowych obiektach biurowych.
Jeszcze w marcu tego roku pisaliśmy o planach grupy Accor, która zapowiadała, że w ciągu najbliższych 50 lat połowa hoteli z ich obszernego portfolio przejdzie cyfrową metamorfozę. Pierwszym w pełni zdigitalizowanym hotelem Accor w Europie Północnej jest ibis Styles London Gloucster. Cyfrowy ekosystem Accor obejmuje takie rozwiązania i usługi, jak mobilny meldunek online, internetowy system płatności, cyfrowy klucz Accor Key, usługi F&B i obsługę hotelową za pośrednictwem Whatsapp w trakcie pobytu.
Fascynacja lokalnymi ręcznymi wyrobami, jaką obserwujemy w ostatnich kilku latach, wydaje się być naturalną odpowiedzią na zmęczenie wszechobecną masową produkcją. Wpisuje się także w pandemiczny trend zwrotu w kierunku lokalności oraz coraz częstsze poszukiwania ekologicznych rozwiązań w architekturze i designie. Rzemieślnicze technologie są nie tylko często znacznie bardziej przyjazne środowisku, ale sięganie po lokalnie wytwarzane wyroby eliminuje element ich transportu na dalekie odległości, przysłużając się w ten sposób środowisku.
Rzemiosło wraca do łask również na fali trendu storytellingu w architekturze. Po dzieła i wyroby lokalnych twórców i rzemieślników chętnie sięgają chociażby architekci projektujący hotelowe wnętrza, które mają dostarczyć klientowi wyjątkowych doznań obcowania z miejscową kulturą.
Podobał się artykuł? Podziel się!
© Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
Współwaściciel, Architekt Ultra Architects
Członek Zarządu, Współwłaściciel, Architekt RKW Rhode Kellermann Wawrowsky Architektura + Urbanistyka
Współwłaściciel, Architekt AD Artis Architects
Właściciel, Architekt Arco
Partner, Architekt Dedeco
Wspólnik Grupa 5 Architekci
Drukuj