Konkurs SARP na adaptację ruin zamku w Żarach na “Centrum Kultury i Tradycji Zamku Dewinów-Bibersteinów” został rozstrzygnięty. Zwyciężyła propozycja 3MK Projekt, Marcina Kwietowicza oraz Pracowni Projektowej Zuzanny Bujacz-Jaworskiej.
Przyjmuje się, że w połowie XIII wieku Albrecht Dewin wzniósł murowany zamek, odpowiadający obecnemu skrzydłu północnemu. Od 1280 roku Żary należały do miśnieńskiego rodu von Packów. W latach 1320-29 Packowie powiększyli siedzibę dobudowując skrzydło zachodnie i wieżę od południa. Wzniesiono też mury obronne, powiązane ściśle z murami miejskimi. W 1355 roku miasto przeszło na własność von Bibersteinów, którzy na miejscu dotychczasowego wznieśli zamek, nazywany zamkiem Bibersteinów. Skrzydło wschodnie powstało na początku XV wieku. W połowie XVI wieku Hieronim Biberstein oraz jego brat Krzysztof, przeprowadzili renesansową przebudowę zamku, obejmującą m.in. wzniesienie krużganków po trzech stronach dziedzińca z bogatą dekoracją sgraffitową. Wówczas też wprowadzono we wnętrzach sklepienia kolebkowe z lunetami wraz z wystrojem sztukatorskim i malarskim. W 1558 r. zamek zakupili von Promnitzowie. Późniejsze sztukaterie, datowane na przełom XVI i XVII wieku, wiążą się już z działalnością Promnitzów. Zewnętrzny wygląd elewacji zamkowych został nadany około 1700 r. Wtedy też przebudowano wieżę nadając jej barokowy charakter. Promnitzowie w latach 1710-28 dobudowali obok zamku barokowy pałac, nazywany nowym zamkiem. Od 1824 r. stary zamek pełnił funkcję pruskiego więzienia państwowego. W 1930 r. urządzono tutaj Muzeum Regionalne powiatu żarskiego, które funkcjonowało do 1945 r. W 1945 r. pożar zniszczył obie budowle, które jedynie przykryto nowym dachem.
Architektoniczna forma zamku, łącząca gotyk i renesans, zachowała się bez większych zmian do czasów obecnych. Cztery jednotraktowe skrzydła rozplanowane są wokół wewnętrznego dziedzińca, otoczonego z trzech stron krużgankami. Piwnice nakryte są sklepieniami kolebkowymi, natomiast komnaty sklepieniami kolebkowymi z lunetami, dekorowanymi renesansowymi i barokowymi sztukateriami. Trzykondygnacyjne skrzydła posiadają dachy wielospadowe. Nad zwartą bryłą budynku dominuje czworoboczna wieża wtopiona w skrzydło południowe.
W celu znalezienia nowego pomysłu na wykorzystanie zamku przeprowadzono szerokie konsultacje z mieszkańcami. Ich wyniki posłużyły następne do opracowania wytycznych konkursu architektonicznego, jaki urząd miasta zorganizował we współpracy z zielonogórskim oddziałem SARP. Zadaniem uczestników było przygotowanie projektu kompleksowej renowacji wraz z propozycją adaptacji obiektu na Międzynarodowe Centrum Kultury i Tradycji „Zamek”. W obiekcie ma znaleźć się miejsce na m.in. organizację koncertów, wystaw, wystąpień artystycznych i konferencji. Na pierwszym piętrze przewidziano pomieszczenia Urzędu Stanu Cywilnego wraz z salą ślubów, a na parterze i w piwnicy kawiarnię. Wieża miałaby być wykorzystywana jako punkt widokowy.
Zwyciężyło konsorcjum trzech biur: 3MK Projekt, Pracownia Projektowa Zuzanna Bujacz-Jaworska oraz Marcin Kwietowicz (zespół w składzie: Zuzanna Bujacz-Jaworska, Marcin Kwietowicz, Jacek Kwieciński, Michał Wróblewski, współpraca: Alicja Głowacka, Maciej Toszek, Katarzyna Korczak, Mateusz Rodowicz, Katarzyna Lubomska, Marcin Kozarzewski, Maciej Czyński, Michał Bogusławski, Łukasz Kowalski).
Podobał się artykuł? Podziel się!
Drukuj
