Zwycięski projekt przypomina o licznych schronach w Krakowie

Interdyscyplinarne jury w składzie: Bogna Świątkowska, Małgorzata Gołębiewska, Ryszard Krynicki, Robert Piaskowski i przewodniczący tegorocznych obrad - Mirosław Bałka, wybrało trzy projekty spośród blisko pięćdziesięciu nadesłanych zgłoszeń.

Laureatami tegorocznej edycji pod hasłem Nowa Huta: Redefinicja są: Monika Kozub za projekt Ciepło/zimno, Hubert Gromny i Xawery Wolski za projekt Let's trim our hair in accordance with lifestyle oraz Marta Frank za projekt Reset.

Ciepło/zimno to praca podejmująca temat licznych schronów znajdujących się na terenie Nowej Huty. Budowane od 1950 roku schrony, stanowiły formę zabezpieczenia mieszkańców okolic huty, która jako główne miejsce produkcji stali w kraju była zagrożona atakiem atomowym. Schrony - symbole zimnej wojny, obecnie wtopiły się w krajobraz i stały się równie naturalnym elementem miejskiej scenerii jak chodniki czy trzepaki. Artystka poprzez opakowanie naziemnych wywietrzników srebrną folią termoizolacyjną (używaną przez ratowników medycznych) oraz zaznaczenie schronów na mapie, chce przypomnieć mieszkańcom Krakowa o istnieniu podziemnego miasta.

Jury wybierając projekt Ciepło/zimno doceniło pomysł odczytania zwyczajnej, codziennej przestrzeni Nowej Huty poprzez szyfr dawnego systemu bunkrów antynuklearnych. Artystka twórczo odniosła się do hasła przewodniego Konkursu, proponując redefinicję codziennych szlaków osiedlowych przez zwrócenie uwagi na niezauważalne do tej pory włazy do schronów dawnego systemu i wskazując na drugie, podziemne Miasto - sferę tabu. Towarzysząca projektowi mapa pozwoli zbadać nieoczywisty kod dzielnicy. Owinięcie wywietrzników schronów folią termoizolacyjną to ludzki gest wykonany wobec architektury.

Let's trim our hair in accordance with lifestyle to działanie zainspirowane uchwaleniem w Korei Północnej prawa regulującego standardy fryzur obywateli (lista 28 fryzur aprobowanych przez władze). W ramach projektu autorzy chcą zaproponować katalog fryzur, które będą wykonywane klientom za darmo w salonie fryzjerskim Bobas: miejscu, które przetrwało transformację ustrojową i jest bardzo ważne dla mieszkańców Huty. Artyści chcą w ten sposób pokazać, że za pomocą strategii stymulującej wybory konsumenta w systemie wolnej gospodarki może zajść podobna kontrola wizerunku jak w państwie poddanym dyktaturze. Nagradzając projekt jury zwróciło szczególną uwagę na miejsce jego realizacji. Zakład fryzjerski Bobas to posiadająca wartość historyczną enklawa dawnego czasu, która oparła się upływowi lat i dominującej estetyce psuedopostmodernistycznego luksusu, pozostając miejscem zorientowanym na lokalność i konserwowanie przeszłości. Projekt charakteryzuje angażujący mieszkańców, głęboki aspekt prospołeczny. Uwidacznia się w nim nie tylko estetyka minionego czasu, ale także problem aktualnej polityki światowej (stosowanie symbolicznej przemocy na obywatelach) oraz tworzenia tożsamości poprzez wygląd.

Projekt Reset to symboliczna próba zresetowania miasta poprzez wyłączenie na krótki czas prądu. Przerwa w dostawie prądu, nazywana niegdyś 20. stopniem zasilania, to gest mający choć na krótką chwilę oderwać ludzi od współczesnych narzędzi alienacji. Radykalizm projektu pokazuje zmiany myślenia: od społeczeństwa, w którym nieuzasadnione okazywanie przemocy było możliwe, po państwo opiekuńcze, w którym dostępność światła jest wyznacznikiem dobrobytu. Obecnie Nowa Huta jest uzależniona od energii elektrycznej i chroniona przed przerwami w dostawach, które były kiedyś na porządku dziennym. Ingerencja porusza bardzo wiele wątków. Prosty gest wyłączenia światła paraliżuje, unicestwia miasto pokazując, że jesteśmy niewolnikami energii. Uzależnienie się od źródeł nieodnawialnych ma znaczenie polityczne i wymaga krytycznej refleksji.

Podobał się artykuł? Podziel się!