Fantastyczne wizje projektantów, jak mógłby wyglądać Gdańsk?

Jaki byłby Gdańsk według projektów gdańszczan z XIV czy XIX wieku? To, co rozbłysło tylko w ich wyobraźni. Niektórzy z nich zapisali swoje wizje – słowem czy rysunkiem. Dzięki temu możemy dziś odtworzyć ten drugi Gdańsk, Gdańsk niezaistniały.

W ramach XII Bałtyckiego Festiwalu Nauki zaprezentowana została wystawa Gdańsk niezaistniały. Gdańsk, dla jego mieszkańców i nie tylko ich, także licznych turystów wydaje się dobrze znany. Jego przestrzeń jest dla jak powietrze, jest czymś naturalnym. Tu Długi Targ, a tu hala targowa, tu Zielona Brama, a tu Zieleniak, tu odbudowane Główne Miasto, a tu nieodbudowana Wyspa Spichrzów. No, może jednak ta nieodbudowana Wyspa Spichrzów wydaje nam się nieco nienaturalna. Może patrząc na nią zastanawiamy się: co by tu można było zbudować?, co by należało zbudować?, jak to miejsce wyglądało kiedyś i jak mogłoby wyglądać w przyszłości? Zaczynamy w myślach projektować.

Na ogół siła faktów jest tak wielka, że to, co istnieje, uznajemy za oczywistość. Jednakże w obliczu takich miejsc, jak właśnie Wyspa Spichrzów – miejsc ułomnych, chaotycznych, niedomkniętych – rozumiemy, że oprócz tego, co JEST, jest jeszcze i to, co MOGŁOBY BYĆ. Projektujemy przyszłość. Tyle, że nie jesteśmy w tym przecież pierwsi. Tak samo projektowali przyszłość gdańszczanie w XIV, XVI czy XIX wieku, i ci, którzy żyli w Wolnym Mieście, i ci, którzy gdańszczanami stali się dopiero po 1945 roku. To, co rozbłysło tylko w ich wyobraźni – przepadło. Na szczęście jednak niektórzy z nich zapisali swoje wizje – słowem czy rysunkiem. Dzięki temu możemy dziś odtworzyć ten drugi Gdańsk, Gdańsk niezaistniały.

Istnieje on obok Gdańska zbudowanego, tak, jak na kartach powieści fantastycznych obok naszego istnieją jeszcze równoległe wszechświaty. To Gdańsk, który mógł był powstać, ale nigdy nie powstał – z braku pieniędzy, z braku czasu, z braku decyzji, ze względu na zmieniającą się polityczną koniunkturę, albo osobiste animozje. Ten Gdańsk, na ogół znany tylko badaczom archiwów, postanowiliśmy zaprezentować szerszej publiczności. Popatrzmy na to, co mogło być i porównajmy z tym, co jest. Oglądając te projekty pewnie nieraz westchniemy z żalem, kiedy indziej zaś z ulgą. Jako organizatorzy tej wycieczki do Gdańska niezaistniałego, nie narzucamy jednak nikomu ocen, a jedynie wyznaczamy jej marszrutę.

Wystawę można zobaczyć w dniach 17 maja – 15 czerwca 2014. Ratusz Staromiejski w Gdańsku, ul. Korzenna 33/35 Gdańsk niezaistniały – wystawa prezentująca najciekawsze niezrealizowane projekty architektoniczne i urbanistyczne XIX i XX wieku: szkice, projekty, rysunki, zdjęcia makiet, omówienia.

Podobał się artykuł? Podziel się!