Powroty do biur stają się faktem i wymagają odpowiedniego przygotowania nie tylko organizacji pracy, ale również organizacji przestrzeni. Jak tworzymy dobre wnętrze biurowe na miarę obecnych czasów – krok za krokiem, od pomysłu do realizacji opowiada Katarzyna Leśnodorska, architekt i współwłaściciel biura architektonicznego AJiW – Artur Jasiński i Wspólnicy.
Efektywność, komfort, dobrostan czy poczucie przynależności to wartości, których obecnie należy poszukiwać tworząc wnętrza biurowe. Jesteśmy w fazie redefinicji środowiska pracy: po rewolucji, którą było całkowite przejście na pracę zdalną, obecnie nadszedł czas na ewolucję przestrzeni biurowych.
Biuro powinno stać się miejscem, w którym pracownik chce, a nie musi przebywać, które będzie konkurencyjne do pracy zdalnej oferując przestrzenie i aktywności, których nie da się zastąpić pracując w domu.
Dobre wnętrze biurowe jest również kartą przetargową przy zdobywaniu wykwalifikowanych specjalistów do zespołu. Dlatego tak ważne jest kompleksowe podejście do jego projektowania i świadomość właściwego procesu zarówno przy tworzeniu nowych przestrzeni, jak i transformacji już istniejących.
Proces realizacji wnętrza biurowego można podzielić na kilka etapów. Każdy z nich odgrywa bardzo istotną rolę przy tworzeniu miejsca, które stanie się ważnym czynnikiem w procesie kształtującym zarządzanie i kulturę organizacji.
Jeżeli biuro ma być indywidualnie stworzone dla konkretnej firmy to można uznać, że staje się produktem prototypowym, dla którego poszukujemy rozwiązań innowacyjnych. Konsultacje, warsztaty, brain storming zarówno wśród pracodawców jak i pracowników, wskazują kierunek, w którym będziemy podążać.
Efektem właściwie przeprowadzonych badań są zarówno konkretne wytyczne, które można ująć w excelu (wielkość potrzebnej powierzchni, ilość i rodzaj miejsc pracy, struktura organizacji, układ funkcjonalno-przestrzenny), jak i informacje mówiące o szeroko rozumianej tożsamości organizacji, jej kulturze i cechach charakterystycznych, nie zawsze materialnych, zauważalnych i oczywistych.
Research prowadzi do stworzenia bazy danych, do której sięgać będziemy na każdym kolejnym etapie projektowania. Szczególne znaczenie tego etapu dostrzegamy obecnie, kiedy biuro musi być odpowiednio przygotowane na przyjęcie pracowników, aby spełnić ich oczekiwania, potrzeby i sprawić, aby chcieli w nim przebywać.
Space Plan czyli układ aranżacyjny – to początkowy etap projektu architektonicznego, realizowany w oparciu o wyniki otrzymane z wcześniejszych „poszukiwań”. Polega na opracowaniu aranżacji, czyli układu funkcjonalnego biura poprzez dystrybucję poszczególnych pomieszczeń, tworzenie powiązań komunikacyjnych i relacji przestrzennych.
Decyzje podejmowane na etapie space planu nie tylko definiują układ funkcjonalny, przy jednoczesnej świadomości przepisów (budowlanych, pożarowych, sanitarnych, czy bhp), ale mają kluczowy wpływ na późniejszą percepcję wnętrz i komfort użytkowania. Właściwie opracowany space plan daje solidne podstawy do stworzenia dobrego projektu wnętrz.
Interior Design czyli Projekt Wnętrz następuje po finalnej akceptacji układu aranżacyjnego. Jego podstawowym celem jest doprowadzenie do powstania atrakcyjnego, ergonomicznego i dedykowanego wnętrza biurowego. Siła wyrazu jest zależna od oczekiwań klienta oraz uwarunkowań ekonomicznych.
W projekcie wnętrz można odwoływać się do bezpośrednich lub dalszych interpretacji tożsamości firmy. Wnętrze biurowe może stać się mocnym manifestem zasad, kultury i specyfiki korporacji lub też w subtelny sposób tworzyć opowieść o tym, czym jest i jak chce być postrzegana organizacja. Którykolwiek kierunek przyjmiemy, to właśnie na tym etapie tworzy się unikatowy krajobraz wnętrza.
Way-finding i Space Branding wskazują, naprowadzają i informują. Są bardzo często pozostawiane na koniec procesu projektowego. Tymczasem nie powinny być traktowane jako dodatek do wnętrza, lecz jego integralny element, całościowo współgrając z zamysłem designu.
W relacji z architekturą chodzi o odnalezienie nienachalnego, niebanalnego, a jednocześnie czytelnego systemu informacji wizualnej, który współstanowi o wnętrzu. To również w nim często ukryte są narracje i treści nawiązujące do tożsamości wnętrza i organizacji.
Fit-out, czyli projekt wykonawczy jest finalnym etapem projektowym. Na podstawie informacji zawartych w space planie oraz projekcie wnętrz tworzona jest szczegółowa dokumentacja, stanowiąca podstawę wyceny, kontraktacji oraz realizacji na budowie. Fit-out wymaga czujności w każdym detalu, wskazuje możliwości realizacyjne, podążając w maksymalnym stopniu za projektem wnętrz oraz pozostając w zgodzie z przepisami.
Nadzór nad realizacją jest bardzo ważnym procesem. Jest to czas konfrontacji przyjętych rozwiązań architektonicznych z budową, finalnej akceptacji próbek kolorystycznych i materiałowych elementów wykończenia oraz projektów warsztatowych.
O jakości wnętrza świadczy detal, dlatego tak ważna jest obecność architekta na tym etapie. Rozwiązania podlegają wówczas weryfikacji również ze względów finansowych i niekiedy wymagają optymalizacji lub poszukiwania rozwiązań zamiennych. Końcowy etap przedsięwzięcia, gdzie projekt stopniowo zamienia się w realizację wymaga szczególnej uwagi i gotowości na rozwiązywanie nieoczekiwanych trudności.
Rynek przestrzeni biurowych jest jednym z najmocniej dotkniętych przez pandemię. Czas pracy zdalnej postawił wiele trudnych pytań, choćby tak kluczowych jak: czy i czym biuro powinno być w codziennym życiu. Ze względów psychologicznych, socjologicznych, a także jakości życia niewątpliwie powinien zostać zachowany pewien podział pomiędzy domem, a pracą, życiem prywatnym a zawodowym. Być może to właśnie te kwestie staną się bodźcem prowadzącym do zmian w postrzeganiu i organizacji biura.
Osiągnięcie oczekiwanej jakości przestrzeni wymaga świadomości i konsekwencji w decyzjach podejmowanych na poszczególnych etapach projektowych. Obecność odpowiedniej grupy osób odpowiedzialnych za koordynację całości procesu daje największe możliwości kontroli nad realizacją koncepcji i finalnym efektem.
W artykule wykorzystano materiały z projektu wnętrza biurowego zrealizowanego w 2022 roku, autorstwa biura Artur Jasiński i Wspólnicy.
Autorzy projektu: Katarzyna Leśnodorska, Demi Tran, Jan Wąsowicz, Katarzyna Zaniewska, Natalia Bryzek
Zdjęcia: Paweł Wieczorek, Jan Wąsowicz, Katarzyna Leśnodorska
architekt Iliard Architecture & Project Management
założyciel, główny projektant Koziarski Pracownia Projektowa
Architekt-Partner, Członek Zarządu APA Wojciechowski Architekci
współzałożyciel, architekt Forbis Group
właściciel, architekt Archas Design
Architekt Tremend