SUD Architectes: Widzimy potrzebę modernizacji centrów handlowych w Polsce

Są specjalistami od trudnych projektów i lubią wyzwania. Stoją za takimi projektami jak Manufaktura czy Hotel Europejski. - Obiekty tego typu kryją w sobie wiele architektonicznych niespodzianek - zaznacza Jocelyn Fillard, dyrektor ds. architektury SUD Architectes. - Motywują nas do działania - dodaje Magdalena Plutyńska, manager projektu SUD Architectes. Ostatnio architekci pracowali nad przebudową Atrium Promenada. To projekt szczególny, bo jedna z największych modernizacji istniejącego centrum handlowego w Polsce.

Atrium Promenada w Warszawie to kolejny obiekt poddany rewitalizacji po łódzkiej Manufakturze, wydaje się, że pracownia lubi trudne wyzwania i się w nich specjalizuje?

Magdalena Plutyńska: Każdy projekt na swój sposób niesie ze sobą pewne wyzwanie. Oczywiście w przypadku rewitalizowanych budynków poziom skomplikowania inwestycji jest większy. Szczególnie kiedy mówimy o takich obiektach jak centra handlowe, czy obiekty „mixed use”. W przypadku każdego projektu napotykamy na różne trudności i wyzwania, które są dla nas jako architektów inspirujące i motywują nas do działania. Szczególnie projekty rewitalizacji są dość skomplikowane zarówno pod kątem projektowym, ponieważ często musimy zmierzyć się z historyczną tkanką, czy istniejącą konstrukcją i układem, jak i z trudnościami realizacyjnymi podczas samej budowy.

Jocelyn Fillard: Rewitalizacje obiektów zabytkowych jak Manufaktura, czy Hotel Europejski oraz przebudowy istniejących i funkcjonujących obiektów jak Atrium Promenada, stanowią bardzo ciekawe wyzwania. Obiekty tego typu kryją w sobie wiele architektonicznych niespodzianek, które często odkrywamy już podczas prac konstrukcyjnych. Naszym zadaniem jako architektów jest gotowość do dostosowania projektu, tak by odpowiadał na te nowe wyzwania. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu przy realizacji tego typu inwestycji możemy dzisiaj powiedzieć, że lubimy pracę przy budynkach historycznych i niejako się w nich specjalizujemy. Projekty rewitalizacji realizujemy nie tylko w Polsce, ale również we Francji, Libanie, a nawet w Chinach.

Promenada ze względu na swoje usytuowanie, ograniczony obszar dookoła oraz kształt obiektu była kłopotliwa w modernizacji. Jak się to udało?

M.P.: Atrium Promenada jest dość skomplikowanym obiektem, ale lubimy takie wyzwania. Obecnie coraz mniej jest projektów powstających od podstaw, coraz częściej spotykamy się z przebudowami i rozbudowami istniejących już budynków. Jest to w dużej mierze spowodowane dojrzewaniem rynku nieruchomości w Polsce i ograniczoną dostępnością działek w atrakcyjnych lokalizacjach miast. W przypadku warszawskiego centrum ograniczony obszar oraz bliskie sąsiedztwo np. obiektów mieszkaniowych, wymusiło na nas bardzo uważne planowanie prac oraz ich fazowanie już na etapie projektowym. Promenada jest jednym z pierwszych centrów handlowych, jakie powstały w Warszawie i bazowała już w czasie powstawania budynku na istniejących obiektach historycznych - Przemysłowych Zakładach Optycznych.

Co stanowiło największe wyzwanie?

M.P: Dużym wyzwaniem było dostosowanie istniejącej, pierwotnej tkanki konstrukcyjnej do najnowszych standardów w projektowaniu tego typu obiektów oraz współczesnych potrzeb klientów centrów handlowych. Wyzwanie stanowiło dla nas również usunięcie jednej kondygnacji w wysublimowanej, istniejącej konstrukcji jaką może się poszczycić Promenada. Dzięki temu zabiegowi udało nam się wydobyć unikalną otwartą i wysoką przestrzeń głównego pasażu centrum.

J.F.: Projekt modernizacji tego obiektu z pewnością stanowił dla nas wyzwanie architektoniczne. Moim zdaniem podołaliśmy temu zadaniu, a efekt jest bardziej niż zadowalający. O powodzeniu inwestycji stanowiła spójność naszej wizji architektury z inwestorem. Dzięki odwadze inwestora udało nam się stworzyć całościowy koncept modernizacji centrum, który realizowany jest w poszczególnych fazach. Chcieliśmy stworzyć obiekt, który będzie wchodził w interakcję z otoczeniem teraz, ale również w przyszłości.

Pogodzenie wymagań inwestora z wizją obiektu jest trudnym zadaniem. Jaka główna idea przyświecała  przy pracach nad koncepcją przebudowy tego centrum? Jaka była wizja inwestora i co istotne, czy była ona zgodna z wizją architekta?

M.P.: Ogólna wizja zarówno nasza, jak i inwestora była spójna. Obie strony chciały, aby po przebudowie powstało jedno z najbardziej nowoczesnych centrów handlowych Warszawy o unikalnym charakterze. Jak wiemy, Atrium Promenada pomimo że była budowana zgodnie z ówczesnymi trendami i była przed przebudową oryginalnym centrum handlowym, to jednak jej architektura i układ usług nieco już przebrzmiał. Razem z inwestorem zależało nam żeby zachować oryginalność tego miejsca, ale również znaleźć odpowiedź na zmieniające się wymagania i zapotrzebowania odwiedzających. Chcieliśmy stworzyć przestrzeń wysokiej jakości, o inspirującej architekturze, w której odwiedzający poczują się komfortowo, i do której chętnie będą wracać.

J.F.: W obliczu rosnącej konkurencyjności zakupów internetowych, centra handlowe przyciągają nie tylko bogatą i różnorodną ofertą zakupową, ale również ciekawą strefą restauracyjną i rozrywkową, których udział w powierzchni centrum handlowych stale rośnie. Centra handlowe stają się miejscami spotkań, w których obok zakupów można spędzić czas ze znajomymi czy też całą rodziną. Inwestorzy coraz częściej przygotowują ciekawą ofertę rozrywkową by kompleksowo odpowiadać na potrzeby zmieniającego się społeczeństwa. Myślę, że już w otwartej części widać tę tendencję. Wierzę, że po zakończeniu inwestycji, która jest obecnie jedną z największych modernizacji istniejącego centrum handlowego w Polsce, Atrium Promenada stanie się jednym z najchętniej odwiedzanych centrów Warszawy.

Zapewne trudno jest przebudowywać obiekt, który już funkcjonuje i jest otwarty na co dzień dla klientów. Jak to wpłynęło na plany oraz prace modernizacyjne?

M.P.: Konieczność funkcjonowania obiektu handlowego podczas przebudowy była dla nas oczywista już od wstępnych założeń koncepcyjnych. Wspólnie z inwestorem byliśmy zgodni co do tego, że prace muszą być zaplanowane w sposób jak najmniej uciążliwy dla odwiedzających oraz najemców istniejącego centrum. Już na etapie projektowym został stworzony szczegółowy plan etapowania prac w obiekcie, który obejmował również już zrealizowane części, gdzie dziś mieści się Go Sport i H&M. Najemcy byli relokowani z dawnej przestrzeni, gdzie dziś możemy znaleźć rozbudowaną część. Następnie plan został odpowiednio zweryfikowany i zrealizowany przez generalnego wykonawcę. Zależało nam, aby w jak największym stopniu ograniczyć liczbę nieużytkowanych w czasie przebudowy lokali. Dodatkowo, inwestor zdecydował się na użytkowanie niektórych przestrzeni tymczasowo i wdrożył bardzo ciekawy program „Pop-up store’ów”, który cały czas jest kontynuowany, również w nowo otwartych butikach. Poza szczegółowym planowaniem na etapie projektowym, również prowadzenie prac modernizacyjnych było ściśle ograniczone w związku z działaniem centrum. Prace w części istniejącej prowadzone były w godzinach nocnych, należało dbać o odpowiednie wygrodzenia i poprawną komunikację. Docelowo inwestor postanowił wykorzystać wygrodzenia i stworzono Alejkę Ciekawostek, interaktywną, autorską przestrzeń dla najmłodszych, która była chyba jak dotąd jednym z ciekawszych pomysłów na wygrodzenia budowlane jakie spotkałam.

Na ile trendy i podejście do przestrzeni food court jest wspólne dla centrów handlowych? Jak to wygląda w przypadku Atrium Promenada?

M.P.: Obecnie restauracje i bistra mają coraz większe znaczenie w życiu mieszkańców miast. Coraz częściej korzystamy z restauracji, stąd coraz silniejsze i ciekawsze trendy pojawiają się w projektowaniu gastronomii i ich wnętrz. Ten trend również przekłada się na podejście do części restauracyjnych w centrach handlowych. Coraz większy procent usług to usługi gastronomiczne. Szacuje się że w 2025 roku będzie to aż 20 proc. Również ich oferta znacznie poszerza się i zyskuje na jakości. Nie chcemy już jeść w wielkich kantynach jakimi niegdyś były strefy „food-court”.

Istniejąca część Atrium Promenada dotychczas w swojej ofercie miała dość niewielki procent gastronomii i była jednym z nielicznych obiektów, w których oferta ta była rozproszona w całym centrum

W Atrium Promenada nie było dotychczas typowej strefy gastronomicznej...

M.P.: Tak, dlatego w rozbudowie oferta restauracyjna została znacznie powiększona, a w nowej przestrzeni wydzielona została osobna strefa, „Republika Smaku”, czyli przestrzeń gastronomiczna szybkiej obsługi. W trakcie tworzenia koncepcji tej strefy, staraliśmy się odpowiedzieć na aktualne trendy i poszukiwania klientów.

Czym się wyróżnia design nowego foodcourtu?

M.P.: Zależało nam na tym, aby stworzyć przestrzeń bardziej intymną, mogącą poszczycić się unikalnym charakterem. Strefa siedząca została zaprojektowana z najwyższą starannością i dbałością o detal. Poprzez zastosowanie naturalnych materiałów jak drewniane sufity, czy mozaiki w stylu retro oraz oryginalne detale uzupełnione dekoracyjnym oświetleniem chcieliśmy zapewnić unikalny klimat małego bistro, a nie baru szybkiej obsługi.

J.F.: Ciekawa oferta restauracyjna jest obecnie czymś koniecznym w przestrzeni handlowej. Jest to jedyna droga aby pozostać konkurencyjnym na zmieniającym się rynku i w obliczu rosnącej roli zakupów online. Przestrzeń handlowa staje się miejscem wielu doświadczeń, dlatego bogata usługa gastronomiczna oraz oferta rozrywkowa, pozwalająca na różnorodne spędzanie wolnego czasu są głównymi czynnikami sukcesu centrum handlowego. W modernizacji centrum nawiązaliśmy do kultowych domów towarowych, grand magasin, nadając strefie restauracyjnej klimat modnych bistro i klimatycznych, niezobowiązujących w stylu kafejek. Warto zaznaczyć, że otwarta nowa część Atrium Promenada to dopiero początek zmian. W następnych fazach modernizacji oferta restauracyjna zostanie jeszcze bardziej poszerzona i wzbogacona, między innymi o ciekawe koncepty restauracji oraz znajdzie się w strategicznych punktach ścieżki klienta, tzw. customers’ journey.

Element, który miał przykuć uwagę klienta, czy też wyróżnik centrum handlowego - jaka jest rola fontanny w Atrium Promenada? Skąd pomysł na taką instalację mając na uwadze inne centra handlowe z takimi elementami ozdobnymi

M.P.: Woda w formie rzeki była już przed modernizacją obecna w Atrium Promenada i uważaliśmy, że była elementem, który nadawał miejscu unikalny klimat oraz uznaliśmy, że powinna pozostać znakiem rozpoznawczym tego centrum. Jednak jej forma stanowiła barierę w komunikacji pasażu, uniemożliwiając swobodny przepływ klientów między sklepami oraz utrudniała aranżacje. Chęć utrzymania tego elementu jako symbolu rozpoznawczego było naszym motywem przewodnim, jednak w planowanej modernizacji chcieliśmy stworzyć coś wyjątkowego, co oczywiście zainteresuje klientów i będzie odpowiedzią na współczesne trendy. Zależało nam aby fontanna była wyróżnikiem centrum. Wykorzystaliśmy wysokość i przestrzeń, jaką dysponowaliśmy w Promenadzie. Tak narodził się pomysł, aby instalacja wodna działała nie tylko od dołu, ale przede wszystkim, aby woda spadała spod świetlika, tworząc unikalne wzory. Dodatkowe połączenie jej z instalacją światła i dźwięku daje możliwość stworzenia w centrum unikalnych wydarzeń z udziałem wody.

J.F.:  Tego typu rozwiązania z powodzeniem funkcjonują w wielu centrach handlowych na świecie, a obecność natury i wody w centrum stanowi ważną inspirację w architekturze. Niektóre z nich są bardzo monumentalne i widoczne głównie ze względu na ich wielkość, stanowiąc czasem wręcz uciążliwość dla osób odwiedzających centrum. W Promenadzie zależało nam na stworzeniu bardziej wysublimowanej i delikatnej formuły fontanny, na miarę XXI wieku. Stąd połączenie elementów dekoracyjnych i naturalnych z grą światła i dźwięku. Dodatkowo, wirtualna rzeka w posadzce centrum stanowi podkreślenie jej nowoczesnego charakteru.

Czy obecny trend multicentrum zostanie utrzymany? Jak wpływa na projektowanie obiektów handlowych w szczególności na projekt Atrium Promenada?

M.P. Trend multicentrów to wciąż dość silny trend, szczególnie w dużych miastach. Równolegle rozwijają się mniejsze, lokalne obiekty handlowe. Jednak szeroka oferta multicentrów wciąż przyciąga odwiedzających do centrów handlowych. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że aktualnie nieco zmienia się model centów handlowych, zdecydowanie poszerza się oferta gastronomiczna i usług typu leisure and entertainment. Centra handlowe to już nie tylko zakupy i kino, ale miejsca, w których w inspirującej przestrzeni warto spędzić czas, a przy okazji zrobić potrzebne zakupy i zjeść, czy skorzystać z poczty lub banku. To właśnie wysoka jakość przestrzeni i dbałość o komfort klienta były ważnym elementem w kreowaniu nowej Promenady.

Porozmawiajmy jeszcze o trendach. Interesujące jest to, jak zmiany w zwyczajach zakupowych ludzi będą wpływały na aranżację przestrzeni centrów? Jak państwa zdaniem będą one wyglądały za kilka lat?

M.P.: Zgodnie z prognozami rośnie w siłę rynek usług e-commerce i myślę, że ten trend będzie również coraz silniej widoczny w projektowaniu centrów handlowych. Już teraz wzrasta siła usług rozrywki i gastronomi. Moim zdaniem również w ciągu następnych lat zyska na znaczeniu i będzie coraz silniejszym elementem, wpływającym na design centrów handlowych. Ponadto, widzimy, że coraz częściej pojawiają się w projektowanych przez nas przestrzeniach handlowych takie punkty jak click and collect czy koncepty najemców łączące zakupy online z tradycyjnymi, jak e-obuwie w Atrium Promenada. Zatem już teraz widoczny jest w Polsce trend łączenia strefy zakupów online z tradycyjnymi i przewidujemy, że ten trend w najbliższym czasie będzie dynamicznie się rozwijał.

W USA centra handlowe przechodzą ostatnio dużą przemianę. Jak państwo prognozujecie na ile ta fala przedostanie się do Polski?

J.F.: Warto zaznaczyć, że rynek amerykański jest znacznie bardziej dojrzały niż polski, dlatego trend rozwoju e-commerce w Stanach Zjednoczonych ma znacznie dłuższą tradycję niż w Polsce. Częściowo Polska podąża za trendem rynku amerykańskiego i centra handlowe dokonują modernizacji swoich funkcji, jednak moim zdaniem negatywny efekt zamykania się centrów handlowych, z którym zmaga się rynek amerykański, Polsce nie grozi. Należy pamiętać, że w Stanach Zjednoczonych przestrzeni handlowej na jednego mieszkańca było sześć razy więcej niż w Europie, co miało znaczący wpływ na problemy tego rynku.

Czy w najbliższym czasie planują państwo zaprojektować obiekt od podstaw?

M.P.: Będziemy realizować kolejne fazy przebudowy Atrium Promenada. W wyniku kompleksowej modernizacji, dzięki odwadze inwestora, każda aleja będzie zaskakująca i wyjątkowa. Powstanie między innymi Aleja Parkowa – z biegnącym wzdłuż pasem zieleni oraz materiałami inspirowanymi naturą, Aleja Rynkowa, inspirowana miejskim rynkiem. Dodatkowo projekt przewiduje zagospodarowanie przestrzeni w otoczeniu centrum, tzw. Zielona Promenda z uporządkowaną zielenią oraz elementami małej architektury.

J.F.:  Jeśli tylko znajdzie się ku temu okazja będziemy realizować kolejne projekty. Widzimy potrzebę modernizacji centrów handlowych w Polsce. W naszych projektach, zarówno w Polsce, jak i na świecie to człowiek jest zawsze w centrum. Projektowane w naszej pracowni budynki są scenerią życia człowieka i wierzymy, że dzięki unikalnej architekturze wnoszą w nie wartość dodaną. Modernizacja przestrzeni po to, aby stawała się ona przyjazna mieszkańcom doskonale wpisuje się w tę ideę.

.....................

Magdalena Plutyńska z pracownią projektową SUD Architectes związana jest od 2011 roku. Specjalizuje się w projektowaniu nowoczesnych obiektów handlowych oraz modernizacji istniejących, tak by odpowiadały obecnym trendom. Pracowała między innymi przy takich projektach jak przebudowa i rozbudowa strefy gastronomicznej Galerii Mokotów oraz modernizacja strefy gastronomicznej w centrum handlowym Arkadia. Projekty, przy których pracowała odpowiadają na najmocniejszy trend w architekturze powierzchni handlowych powiększania oferty restauracyjnej, stając się popularnym miejscem spotkań. Od 2013 roku zaangażowana w projekt rozbudowy i przebudowy Centrum Handlowego Promenada rozpoczynając od projektu koncepcyjnego poprzez realizację fazy 1 i fazy 2 rozbudowy i aktualnie otwieranej części. Ukończyła Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej na kierunku Architektura i Urbanistyka.

Jocelyn Fillard od dziesięciu lat jest partnerem i dyrektorem zarządzającym ds. architektury w SUD Architectes Polska. Pracę w SUD Architectes France rozpoczął w 2001 roku, a w 2006 roku został partnerem w firmie. W 2007 roku wraz z Nicolasem Roques, również partnerem w SUD, otworzyli warszawskie biuro pracowni SUD Architectes. Jocelyn Fillard jest ekspertem w projektowaniu powierzchni handlowych oraz budynków wielofunkcyjnych. W czasie 20 lat pracy, Jocelyn Fillard zaprojektował wiele obiektów handlowych, które stały się ważnymi miejscami, nie tylko zakupów, ale również rozrywki i spędzania wolnego czasu. Swoje projekty realizuje głównie we Francji, Polsce i Chinach. W czasie swojej kariery Jocelyn stworzył wiele obiektów, które stały się ważnym miejscem spotkań mieszkańców miast m.in: Manufakturę w Łodzi, Hotel Europejski w Warszawie, Dworzec Centralny w Katowicach, antresolę Dworca Centralnego w Warszawie, oraz niedawno otwarte centrum – Forum Gdańsk.

Podobał się artykuł? Podziel się!